Mało znane ruiny najwyżej położonego średniowiecznego zamku Moraw z lat dziewięćdziesiątych XIII wieku i centrum administracji państwa rabsztejnskiego a później janowickiego, północno- zachodnia część Rýmařovska, opierająca się o trzy skalne występy na wierzchołku wzgórza zarośniętego przepięknym mieszanym lasem i użyczającego uroczego wglądu do otaczających dolin i na równinę północnego. Założycielem zamku był prawdopodobnie wielki kolonizator Hrabiše ze Švábenic. Krótko po wybudowaniu zamek dostał się w ręce Jindřicha z Lipé lub jego zwolenników przeciwnych królowi Janowi Luksemburskiemu. W roku 1317 zamek zdobył ołomuniecki biskup Konrád i sprzedał go królowi. W roku 1405 miał go jako zastaw Proček z Vildberka, który korzystał z niego podczas wojny z morawskimi margrabiami na przełomie XIV i XV wieku w celu wzbogacenia się. Rabštejn i rymarzowski zamek miejski zostały opanowane przez ziemian i Proček trafił do niewoli. W czasie wojen husyckich to państwo zastawił Zikmund Lucemburský swoim katolickim sojusznikom, ale z husyckim Sovincem najdłużej utrzymywał zbrojne przymierze. Za rządów Jiřího z Poděbrad sprawami zamku zajęli się jego oddani przyjaciele - kalisznicy Tunklové z Brníčka, a po obsadzeniu Moraw przez węgierskiego króla Matyáša Korvína prowadzili razem z Sovineckými lokalną wojnę przeciw jego oddziałom i zdrajcom z szeregów szlachty morawskiej. Ich opór nie ustał nawet po śmierci prawowitego króla czeskiego. Przy przemarszu Węgrów na Nisko doszło do spustoszenia części państwa i krótkiego opanowania Rabštejna. Po powstaniu janowickiej twierdzy, nowego centrum zarządzana państwem, a później zamkiem, zaczął się w XVI wieku jego upadek. Dopiero trzydziestoletnia wojna, zdobycie przez Szwedów i rozszerzenie zarządzanego terytorium spowodowało pewną odnowę. Po w ustąpieniu w roku 1650 sytuacja powtórzyła się, doszło jeszcze do naprawy zamków w obliczu zagrożenia tureckiego. Po ich porażce pod Wiedniem umocnienia straciły swoje znaczenie i zamek stopniowo pustoszał, aż po dzisiejszy stan. W ostatnich latach rabsztejnskie skały służą jako teren treningowy dla początkujących wspinaczy. Oprócz Rabštejna można znaleźć w odległości około 2 km od Rýmařova ruiny zamku Strálek i nad Rešovskými wodospadami pozostałości zamku Pustého.

Restzki grodu, który miał strategiczne położenie na drodze między Rýmařovem i Uničovem, znajdziecie Państwo około 3 km na południowy zachód od Rýmařova. Jego nazwa po raz pierwszy pojawia się w 1282 roku na opisie pieczęci jego prawdopodobnego założyciela Beneša ze Štítiny – „de Strálek“. Pryzdomek „ze Strálku“ używali okolo 1323 roku jego potomkowie Zbyněk i Dobeš. W tym czasie znaczenie grodu stopniowo spadało.

Póżniej gród zakupili panowie z Valečova, którzy go owszem zaraz w 1352 roku sprzedali królowi czeskiemu Karolowi IV., zaś w 1 połowie 14 wieku stała się z niego niezamieszkała ruina. Do ruin grodu prowadzi nietrudny czerwony szlak turystyczny zmierzający na południe z Rýmařova, po którym Państwo dostaniecie się do rozdroža Pod Strálkem i stąd do ruiny prowadzi znakowane 300m czerwone odgałęzienie.

Niezwykle sympatyczny zamek założyli na skalnym cyplu w latach 1329-1332 panowie z Huzové, szlachta podporządkowana biskupstwu, a od wspomnianych dat suwerenni władcy na Sovince.

W czasie wojen husyckich walczyli po obu stronach, ale właściciele grodu, hetmani husyccy, stali wiernie po stronie kielicha. Byli stałym zagrożeniem dla katolickiego Ołomuńca i można ich spotkać w opisach wielu ważnych bitew. Wydaje się, że na Sovinci w roku1428 Prokop Holý prowadził rozmowy z pretendentem do tronu czeskiego, polskim królewiczem Zygmuntem Korybutowiczem. Panowi ze Sovince zachowali wierność Jiřímu z Poděbrad i jego następcy Władysławowi Jagiellończykowi tak, że w sierpniu 1474 państwo spustoszył ich rywal i uzurpator do korony Matyáš Korvín. Ostatni członkowie rodu po mieczu wymarli około roku 1543. Państwo przejął Kryštof z Boskovic i rozbudował zamek w wygodną renesansową siedzibę. Następca Vavřinec Eder ze Štiavnice kontynuował to dzieło, modernizując również fortyfikacje. Jan Kobylka z Kobylí, strażnik pieczęci Matyáše Habsburského, uczestnik czeskiego powstania stanowego i ostatni czeski właściciel, sprzedał państwo w roku 1623 grupie niemieckich rycerzy, którzy zagrożone umocnienia uzupełnili nowoczesnymi bastionami i wysuniętym fortem - Lichtenštejnkou. Mimo to, w roku 1626 zamek zdobyli Duńczycy, a w roku 1643 nie udało mu się oprzeć długiemu szwedzkiemu oblężeniu, kiedy to załoga się poddała. Po latach waśni rycerskich zamek w XIX wieku został zrekonstruowany dla potrzeb seminarium duchownego, a później znanej szkoły leśnej. W roku 1938 naziści przerwali te tradycje, a wielu braci znalazło się w obozach koncentracyjnych. W maju 1945 w do dziś niewyjaśnionych okolicznościach zamek Sovinec został zniszczony przez pożar wywołany albo przez wycofujące się jednostki Wehrmachtu, albo raczej przez oddziały radzieckie. Intensywniejsza odbudowa postępuje od lat 90. Będzie trzeba wielu lat, zanim uda się zamkowi przywrócić pierwotny kształt. Bramy tego wyjątkowego obiektu nad leśną doliną są otwarte dla zwiedzających od kwietnia do września każdego lata.

Pierwotną późnogotycką twierdzę wybudował w latach 1520-1530 dziedzic Petr z Žerotína. Královské państwo kupił w roku 1583 na zasadzie dzierżawy wieczystej wykształcony styrski szlachcic Ferdinand Hoffmann z Grünbüchlu, marszałek dworu, dworzanin, osobisty przyjaciel Rudolfa II i bratanek ostatnich Rožmberků Viléma i Petra Voka. W roku 1586 rozpoczęto prace budowlane i twierdza została przekształcona w wygodny zamek renesansowy. Kiedy Ferdinand opuścił praski dwór cesarski po luterańskich rozruchach, Janovice stały się jego azylem. Doskonały finansista i znawca problemów górniczych wybudował w państwie hutę w pobliżu styrskiej dziedziny, co dało impuls do rozwoju i modernizacji przemysłu metali żelaznych w całym naszym regionie. W roku 1656-1658 przybyła w zamku kaplica w kształcie rondla, a w roku 1663, krótko przed śmiercią Volfganga Bedřicha, przebudowywał zamek architekt Alessandro Canneval w duchu wczesnego baroku. Po okresie dietrichštejském państwo przeszło w roku 1721, jako wiano owdowiałej Marie Arnoštky z Gallasu, na własność jilemnických hrabiów Harrachů, a zamek został dodatkową siedzibą tego czeskiego rodu. Ferdinand Bonaventura dokonał w latach 1763-1765 zasadniczej przebudowy zamku za pomocą znanego mistrza Gottfrieda Weissera w stylu późnego baroku. Jego dziełem jest część południowa oraz część wschodniego skrzydła o kształcie rozwartej litery L. W ten sposób powstała oryginalna, wystawna i bardzo pojemna budowla. W roku 1764 zaczął bić zegar zamkowy a w 1766 zakończono dobudowywanie browaru. Dzisiejszy kształt zamek uzyskał w latach 1827-50. W XIX i XX wieku przeprowadzono wewnętrzne modernizacje i przebudowy, ostatnia miała miejsce w roku 1901. Zamek stał się stałą siedzibą Harrachů w drugiej połowie XIX wieku za czasów Karla Alfréda. Ta gałąź wymarła w 1937 na ostatnim znawcy rolnictwa i filantropie Františku Arnošte. Ostatnim właścicielem była jego córka Anna Marie, żona węgierskiego dyplomaty Františka Zikmunda Rosty - Forgache z Barkocz. Najcięższe chwile nastąpiły po roku 1945. Prześladowana rodzina została pozbawiona majątku, część ruchomego wyposażenia została wywieziona na Węgry, po części umieszczono ją na zamku Liběchov, a większość uległa zniszczeniu lub została rozkradziona. Pewna poprawa nastąpiła po sprowadzeniu archiwum województwa Ołomunieckiego w roku 1949. Później sprowadzono więcej zespołów akt. W roku 2002 archiwum zostało zdeponowane w Opawie i Ołomuńcu. Zamek jest pusty i nosi ślady bezwzględnego postępowania. Jest jednak suchy i bez nieodwracalnych uszkodzeń. Ze względu na już poniesione koszty jego renowacja nie stwarza dużych problemów.

Na lessowym pagórku w pobliżu prawego brzegu potoku Podolského powstało w okresie przed zasiedleniem przez kolonistów istniejących pustkowi (1 połowa XIII wieku) drewniane centrum administracyjne umocnione wałem i potężną fosą. W latach 1269-78, w okresie niemieckiej kolonizacji po zakończeniu walk i zaniku starszego osadnictwa, pod ochroną tych umocnień powstało miasto Rýmařov, zawierające rynek i jedną okrężną ulicę. W tym czasie siedzisko zostało przebudowane na częściowo murowany zamek miejski. Jego znaczniejszy rozwój wiązał się z poszerzeniem pałacu i wykonaniem dalszych wewnętrznych budynków w czasie pierwszej połowy XIV wieku. Po zbudowaniu zamek miejski stał się głównym strategicznym punktem obronnym miasta. Przed końcem XIII wieku na zamku, na południe od pałacu uzyskiwano złoto z pobliskich kopalni bardzo nowoczesną metodą wytapiania na specjalnych płytkach. W drugiej połowie XIV wieku podniesiono pagórek zamku znacznie wyższym nasypem i pewnie z uwzględnieniem sytuacji zagrożenia wybudowano na tym samym miejscu ponownie drewniane umocnienie ogrodzone polskim płotem z palisadą. Od roku 1398 morawscy margrabiowie z rabsztejnskiego państwa dawali zastawy swoim wierzycielom zaczynając od okresu wojen domowych. Pierwszy zastawiający Proček z Vildberka wykorzystał sytuację, która dała mu wzrost stanu posiadania ziemi po ustanowieniu pokoju. Razem z Rabštejněm był razem z całym miastem zdobyty i spalony rymarzowski Hrádek w sierpniu roku 1405. Nigdy go nie odbudowano. Po likwidacji zamku w jego budynkach ulokowały się najpierw mięsne kramy a później producenci bardzo oryginalnej renesansowej ceramiki. W latach 1969-88 wykonano tu systematyczne badania i dlatego teraz miejsce jest chronionym terenem wykopalisk archeologicznych. Z tego terenu korzysta muzeum miejskie jako z części ekspozycji geologicznej skał jesenickich a nad pierwotnymi fundamentami jest umieszczona replika pałacu zamkowego z piecem do ogrzewania z końca XIII wieku.

Późnobarokowa budowla wacławowskiego kościoła wzniesiona została w połowie XVIII wieku na miejscu zburzonego gotyckiego kościoła z końca XIV wieku (prawdopodobnie pod wezwaniem świętego Jerzego). Istnienie wcześniejszego kościoła wzmiankowane było dopiero w XVI wieku, gdy używali go protestanccy wierzący. Katolicki proboszcz objął parafię w roku 1627, czyli po bitwie na Białej Górze. Pierwotny kościół prawdopodobnie miał prostokątną nawę z wieżą po zachodniej stronie i kwadratowym prezbiterium oraz był otoczony palisadą. Fragmenty portalu tego pierwotnego kościoła są włączone w cokół barokowej figury św. Jana Nepomucena, stojącej w pobliżu potoku. Należy ona do najcenniejszych pamiątek kultury Wacławowa.

Budowę nowego kościoła w późnobarokowym stylu zaczęto rozważać już w 1736 roku. Niecałe dwadzieścia lat później stary kościół został zburzony a na jego miejscu powstał nowy kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryji Panny. Nowy kościół powstał w latach 1754-1755. Fasada jednonawowej budowli z półokrągłym prezbiterium i graniastą wieżą pochodzi z pracowni krnowskiego architekta Georga Friedricha Ganse. W kościelnym wystroju dominują bogato rzeźbione ołtarze pokryte białą farbą i typowymi złoceniami.

Najpóźniej w 1616 roku Jan Kobyłka z Sowińca zlecił budowę kościoła w Stranskim. Do kościoła należało probostwo w którym mieszkał pastor. Po kontrreformacji był poświęcony św. Katarzynie. Obecny barokowy kościół pochodzi prawdopodobnie z roku 1749, kiedy to po raz pierwszy pojawia się herb Stranskiego, miejscowa pieczęć ze znakiem jelenia z rogami nakłonionymi ku grzbietowi. Majątek kościoła jest bardzo skromny. Kościół otoczony jest przez cmentarz z nagrobkami z pierwszej połowy 19 wieku. Unikalne nagrobki z szarego łupka ludzie wydobywali z okolicznych kamieniołomów i sami obrabiali. Są pomalowane brązowa farbą, urozmaicone białymi kwiatami i zielonymi wieńcami. Słabo zachowały sie złocenia. Kościół, brama z okalającym kościół murem są zaliczane do zabytków architektury.

Skały są starą górniczą miejscowością, o której istnieniu wzmiankują dokumenty z 1398 roku. Pierwotny kościół był nieco większy niż ten współczesny, wykonany z drewna i posiadał budynek parafialny. Tradycja mówi, że kościół postawiono z polecenia Sydonii Heindrich, której płyta nagrobna znajduje się przy głównym ołtarzu. Jest na nim przedstawiona naturalnej wielkości kobieta i napis głoszący: „Roku Pańskiego 1572, dnia 23 października w Panu zasnęła pani Sydonia von Fels. Niech Bóg będzie jej miłościwy teraz i na wieki. Amen.“ Według niemieckich kronik Sydonia, właścicielka szlacheckiego dworu, ufundowała kościół w Skałach dla braci czeskich, tzw. pikardów, którzy mieli się tutaj osiedlić. Ten gest nie jest jednak podparty żadnym dokumentem, a z historii wiemy, że ten kościółek jako jeden z nielicznych, służył w okresie reformacji na Ziemi Rymarzowskiej katolikom. Obecny kościół postawiono w 1812 roku i poświęcono św. Wacławowi. Obraz w ołtarzu, który służył już w pierwotnej świątyni, namalował sławny rodak z Janowic koło Rymarzowa Jan Krzysztof Handke w roku 1749. W czasie generalnego remontu wnętrza świątyni w latach osiemdziesiątych dwudziestego wieku, stare ławki zastąpione zostały umeblowaniem ze zlikwidowanej janowickiej zamkowej kaplicy. Kościół stoi pośrodku starego cmentarza i jest wraz z okalającym murem uznany za zabytek kultury.

Obecny kościół w Ryżowiszczu jest już piątym z kolei. Poprzedzały go dwie drewniane kaplice, protestancki, murowany kościół z ogromną wieżą z 1560 roku, który to został w 1600 roku znacznie rozbudowany przez pana Kobyłkę z Kobyli. Przedłużono kościół na południe i rozbudowano wzwyż. Wieża starego kościoła została zachowana. Kiedy w 1655 ponownie znalazł sie w rękach katolików poświęcono go Janowi Chrzcicielowi. Od końca 1624 roku kościół przynależał do Zakonu Krzyżackiego. Współczesny wygląd kościół w Ryżowiszczu zyskał podczas przebudowy w latach 1755-1758. Ku północy zwrócona jest ogromna i wysoka na 49 metrów wieża. Główna fasada kościoła jest bardzo szeroka, w wyższych partiach zwęża się tworząc graniastosłup. Zamyka ją ośmioboczna kopuła z kulą i znakiem miasta. Sklepienie głównej nawy ozdabiają cztery freski dzieła Josefa Hübsche z Pragi z roku 1902 roku. Barokowy ołtarz główny wraz z sześcioma ołtarzami bocznymi wykonał rzeźbiarz Józef Obletter z miasta St. Ulrich w Tyrolu. Obraz do ołtarza i Drogę Krzyżową namalował Antoni Józef Richter z Szternberka około roku 1760 roku. Na pozostały wystrój kościoła składają się organy wykonane w pracowni Rigera w Krnovie w 1872 roku, czy chrzcielnica z kararyjskiego marmuru z polichromowaną figurą św. Jana Chrzciciela wykonaną przez Dominika Daneta w 1897 roku. W osiemnastym wieku w tutejszym kościele wisiał cudowny i łaskami słynący obraz Maryji Panny Pocieszycielki, który przyciągał setki pielgrzymów. Obraz został prawdopodobnie przewieziony do Ołomuńca, ale nie wiadomo gdzie został umieszczony.

Rzymskokatolicki kościół parafialny p.w. św. Michała znajduje się w północnej części historycznego centrum miasta, na krawędzi zbocza nad Podolskim Potokiem /Podolský potok/. Jest to trzynawowy obiekt ze starszym późnogotyckim rdzeniem, który został wybudowany w latach 1351 - 1360. W latach 1609 – 1618 kościół doczekał się całkowitej renowacji zaś w 1688 roku dobudowano Kaplicę Różańcową. Po niszczącym pożarze w 1790 roku kościół przeszedł wýraźną naprawą, podobnie jak w ostatnich latach przeszedł całkowitą rekonstrukcja. Kościół jest dostępny přede wszystkim w czasie nabożeństw, okazyjnie służy również jako sala koncertowa a w okresie świąt Bożego Narodzenia corocznie są tu wystawiane stajenki betlejemskie.

Kaplica, którą nazywają perłą północno-morawskiego baroku, powstała na miejscu starszego kościoła w latach 1710-1715 w sąsiedztwie starej pustelni. Autorem niezwykłego owalnego budynku był znany rymarzowski budowniczy Friedrich Hösler. Nad wejściem głównym po roku 1721 zostały umieszczone herby Aloise Harracha i jego drugiej żony Marie Arnoštky z Gallasu, która przeznaczyła na budowę świątyni znaczne środki finansowe. Wysoko nad nimi, w niszy umieszczono figury Marii Panny i jej matki Św. Anny. Zgrabne wnętrze przykrywa śmiałe sklepienie krzyżowe wsparte na czterech masywnych filarach ze sztucznego marmuru. Przestrzeń wypełniają freski autorstwa ołomunieckiego malarza, Ferdinanda Nabotha (około 1664-1714) i jego oddanego towarzysza Jana Kryštofa Handka (1694 - 1774) z bliskich Janovic, który po przedwczesnej śmierci swego mistrza dokończył wystrój kaplicy w roku 1715 i został jego następcą w Ołomuńcu. Ozdobne freski z paskami napisów przedstawiają łacińską wersję znanej modlitwy do Marii Panny – Zdrowaś Mario i uzupełniają ją owalnymi medalionami świętych, którzy chronią przed morem i klęskami żywiołowymi. Bezpośrednio nad wejściem namalowany jest fresk, który różni się stylowo od innych i jest jedynym samodzielnym dziełem Handka wykonanym na stropie. Handke jest też autorem świetnego monumentalnego obrazu w ołtarzu głównym, który uzupełniają wizerunki świętych ziemskich. Całkiem niezwykła jest owalna galeria, która obiega całą kaplicę i jest dostępna po dwóch wąskich schodach. Prostokątne freski, które stanowią jej obramowanie są późniejszą anonimową pracą, która nie osiąga poziomu starszych autorów. Kaplica jest wyposażona w pięć bocznych ołtarzy barokowych, w części z bardzo piękną amboną. Organy zainstalowano w roku 1718. Kaplicę uchronił przed losem innych obiektów kościelnych w Rýmařovsku przede wszystkim rymarzowski proboszcz ThDr. František Vaňák, późniejszy arcybiskup ołomuniecki i metropolita morawski, ale i szacunek dla pięknego dzieła pomiędzy mieszkańcami Rýmařova. Doskonale odrestaurowana kaplica, która wcześniej nie była poważniej uszkodzona jest wyjątkowym dokumentem pierwotnej architektury barokowej łącznie z wyposażeniem. Tylko hełm dzwonnicy został zmieniony po pożarze dachu w roku 1883. Kaplica była w minionych latach zawsze celem procesji błagalnych z całego kraju w czasie wojen, morówi klęsk żywiołowych. Obok kaplicy można znaleźć wspólne groby ofiar epidemii z okolicznych wsi i rzeźbę Marii Panny Zwycięskiej (1774) oraz ludową rzeźbą Ukrzyżowania (1812) przed kaplicą. Warto też obejrzeć rymarzowski kościół farny Św. archanioła Michała i inne w Velké Štáhli, Břidličné, Albrechticích, Rýžovišti w Stránském, Sovinci i w innych miejscach.

Trasa drogi krzyżowej zaczyna się przy tutejszym kościele Matki Bożej Śnieżnej i zmierza na szczyt wzniesienia zwanego Wzgórzem Ukrzyżowania (589 m. n.p.m.). Została ona zbudowana na polecenie wójta Uniczowa Jerzego Gröschelsbergra w 1760 roku. Czternaście stacji ma niezwykłą formę – sceny męki Chrystusa są przedstawione w kształcie unikatowych płaskorzeźb. Płaskorzeźba jest otoczona ramą w kształcie serca, z którego środka wyrasta krzyż. Owo serce z płaskorzeźbą jest wsparte na cokole rozszerzającym się w dół a opartym na sześciennej podstawie. Na przedniej stronie podstawy jest napis w języku niemieckim informujący o scenie ukazanej w danej stacji. Wyjątkowo 12 stacja jest grupą ukrzyżowania – Golgotą na której wznosi się ukrzyżowany Chrystus, pod krzyżem klęczy płacząca Maria Magdalena, po bokach cokołu krzyża boleje Panna Maryja i Jan Ewangelista. Według najnowszych badań za autora rudzkiej Drogi krzyżowej uznaje się jednego z najlepszych uczniów i naśladowców czeskiego barokowego rzeźbiarza Matyjasza Bernarda Brauna, Seweryna Tischlera. Rudzka Droga krzyżowa jest zabytkiem kultury od 1963 roku.

Do 1758 roku w Rudzie znajdowała się tylko dzwonnica i cmentarz. W roku 1755 miało miejsce zdarzenie uważane za główny impuls do wybudowania kościoła. Królewski sędzia Ferdinand Gröschelsberger jechał razem z radcą z Uniczowa przez las w kierunku młyna. Konie, które ciągnęły ich wóz spłoszyły się i wóz wpadł w rozpadlinę. Podróżującym nic się nie stało. Ocalenie swojego życia przypisali Matce Bożej, której obiecali wybudować kościół. Budowę zakończono w 1758 roku a kościół poświęcono Matce Bożej Śnieżnej. W głównym ołtarzu znajduje się kopia obrazu Maryji Panny z rzymskiego kościoła Santa Maria Maggiore. Wydarzenie ze spłoszonymi końmi poprzedzające budowę kościoła zostało przedstawione na obrazie w przedsionku kościoła. Godnym podziwu elementem wystroju kościoła są stare organy z 1762 roku. Jest to dzieło Jana Schwarza z Miasta Libavé. W latach 1897 do 1901 w rudzkim kościele działał ksiądz Jan Bloksza (1861-1923) przyjaciel Jarosława Wrhlickiego, wielki znawca twórczości Dante Alighieri i założyciel czeskiej dantologii. W Rudzie mimo nieprzychylności władz okresu normalizacji (po 1968) odbywały się odpusty przy udziale wielu pielgrzymów wierzących i niewierzących. Obecnie odpust odbywa się w każdą pierwszą niedzielę sierpnia.

W Reszowie stał pierwotnie drewniany kościół pod wezwaniem świętej Katarzyny – ulubionej świętej Karola IV. Nowa, murowana świątynia postawiona została w Reszowie w 1758 roku. Wkrótce jednak po uderzeniu pioruna spłonęła. Ogień zajął nie tylko kościół, ale również budynek parafialny i ponad 30 domów. Kościół odbudowano i znowu nadano mu imię św. Katarzyny. Obraz do ołtarza głównego przedstawiający świętą namalował Jan Krzysztof Handke razem z uczniami. Kolejna przykra historia związana z uderzeniem pioruna wydarzyła się w 1810 roku. Trafił on wtedy we wieżę kościelną. Dzwon urwał się, przebijając kondygnacje, uszkodził ołtarz i zabił nauczyciela i jednego chłopca, który pomagał dzwonić ostrzegając mieszkańców przed burzą. Dzięki hrabiemu Harrachowi wszystkie większe szkody udało się naprawić. Dzisiejszy dzwon pochodzi z 1766 roku. Przetrwał on obie wojny światowe. W 1907 roku reszowski kościół dzięki powszechnej zbiórce przeprowadzonej przez Felixa Kunza otrzymał nowe organy zbudowane przez firmę Rieger z Krnova. W 1910 roku organy zostały poświęcone. W tym roku zakupiono również zegar na kościelną wieżę. Po roku 1945 Reszów spotkał podobny los jak okoliczne miejscowości. Wskutek niedostatku i obojętności władz, kościół popadł w ruinę a był remontowany tylko dzięki dobrowolnej pracy.

Pierwszą świątynią był drewniany, ewangelicki kościół, który w 1614 roku wybudowało pierwszych 17 stałych obywateli Małej Morawki. Kościół był pod wezwaniem Trójcy Przenajświętszej. We wieży były dwa dzwony a jeden z nich wisi tam do dnia dzisiejszego. Juz pierwotnie kościół miał trzy ołtarze, główny poświęcony Maryji Pannie, boczne Trzem Królom i Janowi Ewangeliście. Do terenu kościoła przynależał cmentarz otoczony kamiennym murem. Przy kościele wybudowano także budynek parafialny i dzwonnicę. Po wydarzeniach na Białej Górze kościół przejęty został przez Zakon Krzyżacki. Niemieccy rycerze z pomocą jezuitów przystąpili do rekatolizacji społeczeństwa. Już w 1684 roku, siedemdziesięcioletni kościół scharakteryzowany został przez dziekana Euzebiusza Schmidta jako stary i zniszczony. Jak zauważa dalej, parafianie chcieli zastąpić go nowym, większym i murowanym w tym samym miejscu. Na uwagę zasługuje obietnica, którą skutecznie zrealizowano, że nowy kościół obuduje już istniejący, tak że w starym kościele podczas budowy nowego będą odbywały sie nabożeństwa. Kamień węgielny położono w 1790 roku, a poświęcenie kościoła odbyło się 22 października 1793 roku. Kościół jest utrzymany w barokowo – klasycystycznym stylu.

Na miejscu wcześniejszego drewnianego kościółka został wzniesiony murowany kościół w latach 1611-1612, za czasów Andrzeja Hoffmana z Grünbüchlu i Strzekowa. Po uderzeniu pioruna, spłonął dach i strop. Kościół został odnowiony i historia zniszczenia została przedstawiona w portalu z piaskowca. Kościół jest pod wezwaniem św. Marii Magdaleny, dlatego w głównym ołtarzu znajduje się scena jej nawrócenia przy stole faryzeusza Szymona. Obraz w 1768 roku namalował obywatel Janowic, barokowy malarz Jan Krzysztof Handke. W lewym bocznym ołtarzu wisi inne dzieło Handkego – Maryja Panna z Góry Karmel. Ten sam autor namalował także obraz św. Sebastian, który dziś umieszczony jest w muzeum w Szumperku, a w jego miejsce wstawiony jest obraz św. Sebastiana pędzla Józefa Hübsche. Ciekawe i oryginalne są dwa balkony umieszczone jeden nad drugim. Balkony są drewniane, ozdobione motywami przyrodniczymi. Znajdują się na nich namalowane sceny z Ostatniej Wieczerzy i Drogi Krzyżowej. Autorem tych dzieł jest nieznany szerzej malarz Weintritt. Po prawej stronie prezbiterium w 1714 roku dobudowana została kaplica św. Anny. Na jej kopule w 1746 roku malarz z Uniczowa Ignacy Ordelický namalował niebo wypełnione postaciami Starego i Nowego Testamentu oraz świętymi. Fresk ten został jednak nieumiejętnie przemalowany, dlatego niedawno kaplica została odrestaurowana.

Istnienie pierwotnego, średniowiecznego kościoła jest wzmiankowane już w 1351 roku. Dzisiejszy wygląd kościoła jest wynikiem późniejszych przebudowań. Pierwsza przebudowa przebiegała w końcu XVI wieku z inicjatywy pastora protestanckiego. W czasach kontrreformacji morawicki kościół został znowu przebudowany w stylu klasycystycznym, ponieważ w czerwcu 1794 roku został siedmiokrotnie uderzony przez pioruny, które poczyniły wiele szkód. Do renowacji w dużej mierze przyczynił się Zakon Krzyżacki. Współczesny kościół zachował główną graniastą wieżę oraz prezbiterium z zakrystią, służącą teraz jako boczna kaplica. Pomiędzy tymi starymi częściami została wybudowana nowa nawa. W północnej części kościoła na ośmiu filarach znajduje się chór z klasycystycznymi organami. Prezbiterium ozdobione jest iluzjonistycznym (na ścianie namalowanym) ołtarzem przedstawiającym św. Jakuba Starszego pędzla Johanna Franze Greipela z okresu przed 1798 rokiem. Wnętrze świątyni zdobią ołtarzowe obrazy i figury świętych. Do innych zabytkowych pamiątek Dolnej Morawicy należą rzeźby znajdujące się na cmentarzu przy kościele i kilka figur: rzeźba z piaskowca przedstawiająca św. Jana Nepomucena z roku 1751 oraz obelisk przedstawiający Najświętszą Trójcę z 1752 roku.

Wszystkie źródła, za wyjątkiem jednego, o kościele w Albrechcicach wzmiankują dopiero od 1351 roku. Tylko jedna księga wspomina, że Albrechcice miały kościół juz w 1213 roku. Był to kościół drewniany i stał w miejscu późniejszej parafialnej stodoły. W 1655 roku zbudowano w Albrechcicach nowy barokowy kościół a po jego poświęceniu przez proboszcza z Jirzikova utworzono oddzielną parafię ze stanowiskiem proboszcza. Od wzmiankowanego roku, według innych źródeł, już od 1623 roku kościół należał do Zakonu Krzyżackiego. W roku 1751 kościół spłonął na skutek nieostrożności księdza w noc świętego Szczepana. Juz w następnym roku zbudowano nowy kościół na tym samym miejscu. Obecnie kościół stoi pośrodku cmentarza. Podłużna, jednonawowa budowla ma kształt łacińskiego krzyża. Graniasta dzwonnica zakończona jest kopułą. Na sklepieniu zachowały sie freski z motywami postaci. Jednak żadna literatura nie mówi o czasie ich powstania ani o ich autorze.

Galerie rozpościera się ns powierzchni czterech hektarów. W czasie zwiedzania Państwo możecie podziwiać liczne rzeźby zwierąt lub stajenkę betlejemską liczącą obecnie 154 postaci o naturalnej wielkości ważącą ponad 20 ton. Jest tu także słoń i wielbłąd naturalnej wielkości. Dominantą całej galerii jest rzeźba władcy jesenickich gór – dziada Pradziada /Praděd/, który posiada wysokość 10,4 m i waży około 15 ton. Włlaśnie od nazwy wymienionej rzeźby wywodzi się nazwa całej galerii.

Prywatne Muzeum Kapliczkowy Wierch /Muzeum Kapličkový vrch/ zostało założone we weześniu 1994 roku przez Ing. Ivana Hornišera i Igora Hornišera. Muzeum znajduje się w barokowej kaplicy p. w. Najświętszej Trójcy nad zanikłą średniowieczną warownią.

Podstawą wkspozycji są artefakty pochodzące z wykopalisk archeologicznych na Kapliczkowym Wierchu oraz ze sztolni na Solnym Wierchu /Solný vrch/ i prawego brzegu Białokamiennego Potoku /Bělokamenný potok/. Stare i nowsze eksponaty niniejszej ekspozycji przedstwiają przebieg osiedlania doliny Białokamiennego Potoku i z tym związaną wydobywania rudy żelaza.

Muzeum założył w 1901 roku miejscowy przedsiębiorca i przedstawiciel miasta Wilhelm Ludwig. W latach 1992-2001 stopniowo powstawały poszczególne ekspozycje. Zasoby muzeum obecnie wzbogacają dary, zbiórki organizowane przez muzeum i zakupy. Wystawiane eksponaty, które były częścią pierwotnych naszych zbiorów, należą obecnie raczej do rzadkości – di dyspozycji są raczej eksponaty zwrócone lub przynajmniej zapożyczone.

Muzeum w czterech ekspozycjach oferuje prezentację historycznego rozwoju Regionu Rýmařovsko, historię tutejszego górnictwa i włókiennictwa (nie można zapomnieć o unikatowej kolekcji jedwabnych brokatów) oraz geologii południowej części Regionu Jesenicko. Do muzeum należy również wolno dostána zewnętrzna geologiczna w miejscu określanym jako Hrádek. Częścią muzeum jest także Galeria Octopus.